Tabiat haqida maqollar – bu atrof-muhit, tabiat hodisalari, o'simlik va hayvonot dunyosi, shuningdek, inson va tabiatning o'zaro munosabatlari haqida xalq donoligining ifodasi hisoblanadi. Ushbu maqollar turli xalqlar madaniyatida keng tarqalgan bo'lib, ular insonlarga tabiat bilan muomala qilishning ahamiyati, uni asrash va qadrlash zarurati haqida o'git beradi. Quyida tabiat haqida ba'zi maqollar va ularning ma'nolari keltirilgan:
"Oqar suv, kesilmas daraxt bo'lmaydi" – Bu maqol tabiatdagi muvozanat va o'zaro bog'liqlikni anglatadi. Suvning oqishi va daraxtlarning o'sishi tabiiy jarayonlar bo'lib, ular bir-biriga bog'liq. Insonlar tabiatga zarar yetkazganda, bu muvozanat buziladi.
"Ekin ekkan dasturxon yozar" – Bu maqol mehnat va tabiatning beradigan ne'matlarini ulashuvchanlik bilan bog'laydi. Ekin ekish orqali insonlar tabiatdan oziq-ovqat olishadi va bu mehnatning samarasi sifatida dasturxonga aylanadi.
"Toza suv – hayot manbai" – Suvning hayot uchun ahamiyati va uni asrash zarurati haqida o'git beradi. Bu maqol suv resurslarining cheklanganligi va ularni muhofaza qilishning muhimligini ta'kidlaydi.
"Bir daraxt kesilganda, o'n daraxt ek" – Tabiatni muhofaza qilish va o'rmonlarni tiklashning ahamiyati haqida. Bu maqol insonlarga tabiatga yetkazilgan zararni qoplash va uni asrash yo'llarini ko'rsatadi.
"Tabiatning qonuni – eng adolatli qonun" – Tabiat qonunlarining o'zgarmasligi va ularning adolatli ekanligini ta'kidlaydi. Insonlar tabiat qonunlariga hurmat bilan yondashishi kerak.
"Har bir gullab-yashnagan daraxtning ildizi bor" – Bu maqol muvaffaqiyatning va go'zallikning ortida ko'p mehnat va sabr-toqat yotganligini anglatadi. Tabiatdagi har bir chiroyli narsa, shuningdek, inson hayotidagi yutuqlar ham ko'pincha ko'rinmas mehnat va sabr-toqat mahsuli hisoblanadi.
"Kuzgi barglar saratonni bilmaydi" – Har bir faslning o'z hususiyatlari va go'zalligi borligini anglatadi. Bu maqol orqali tabiatning o'zgaruvchanligi va har bir davrning o'z qadri borligi ta'kidlanadi.
Tabiat haqida maqollar insonlarni atrof-muhitga e'tiborli va mas'uliyatli bo'lishga undaydi, tabiat bilan hamjihatlikda yashashning ahamiyatini eslatadi. Ular xalq donoligining boy manbai bo'lib, avlodlardan-avlodlarga o'tib, tabiatni asrash va qadrlash tuyg'ularini singdiradi.