Қала түс көз илеу қанат құлақ сөздерін көп мағыналы жəне омонимдік сөз тіркесін құра

Сөздер мен сөз тіркестерінің көп мағыналы және омонимдік қасиеттері – тілдің өте қызықты ерекшеліктерінің бірі. Көп мағыналы сөздер бірдей жазылып, айтылып, бірақ түрлі мағынаға ие болады. Омонимдер – бұл дауыстап және жазылып бірдей болғанымен, мағыналары әртүрлі сөздер. Төменде сұрауыңызға сәйкес бірнеше мысал келтіріп, сөз тіркестерін құрамыз:

1. Қала

• Көп мағыналы сөз: «Қала» – бұл қала, мекен, халықтың тығыз орналасқан орны. Бірақ «қала» сөзі сонымен қатар «қалақ», яғни құрылыс құралын да білдіруі мүмкін.
• Омонимдік сөз тіркесі: «Қала тұрғыны» – қаланың тұрғыны деген мағынада; «қалақ ұстап» – құрылысшының қолындағы құрал деген мағынада.

2. Түс

• Көп мағыналы сөз: «Түс» сөзі түстік түсінікті білдірумен қатар, ұйқыдағы адамның көрген көрінісі, яғни «түс көру» деген мағынаға да ие. Сондай-ақ, «түсіну» деген сөз арқылы адамның ойлау қабілетін білдіруі мүмкін.
• Омонимдік сөз тіркесі: «Түске дейін» – уақытқа қатысты сөз тіркесі, яғни күннің бірінші жартысы; «Түс көру» – ұйқыдағы көрініс немесе елестеткен нәрсе.

3. Көз

• Көп мағыналы сөз: «Көз» – көз мүшесі, адамның көру органы. Бірақ «көз» сөзі көрудің немесе бақылаудың мәнінде де қолданылуы мүмкін, мысалы, «көз салу», «көзқарас».
• Омонимдік сөз тіркесі: «Көз ашу» – көзін ашып, жарық дүниені көру; «Көз байлау» – бір нәрсеге назар аудару немесе аңду.

4. Илеу

• Көп мағыналы сөз: «Илеу» сөзі, біріншіден, маталарды, жіптерді немесе басқа да заттарды илеу, яғни бір нәрсені қаттау, жымдастыру мағынасында, екіншіден, «илеу» деген сөздің түрін өзгертетін (иілу) мағынасы да бар.
• Омонимдік сөз тіркесі: «Илеу жасау» – қолмен, құралмен жұмыс істеу (маталарды илеу); «Қолдан илеу» – бір нәрсені жасау, өңдеу.

5. Қанат

• Көп мағыналы сөз: «Қанат» – ұшатын құстардың немесе басқа да ұшатын жануарлардың денесінің бөлігі. Сонымен қатар, «қанат» сөзі адамзат өмірінде символдық мағынада қолданылуы мүмкін, мысалы, «ақ қанат» дегенде бостандықты немесе мүмкіндіктерді білдіру.
• Омонимдік сөз тіркесі: «Қанат жаю» – ұшуға немесе қанат жайып кеңіту; «Қанаты кең» – тәуелсіздік, кең өріс алу мағынасында.

6. Құлақ

• Көп мағыналы сөз: «Құлақ» – тыңдайтын орган, бірақ «құлақ» сөзі басқа да мағынада қолданыла алады. Мысалы, «құлақтандыру» – ескерту, хабарландыру деген мағынада.
• Омонимдік сөз тіркесі: «Құлақ салу» – тыңдау, назар аудару; «Құлақтану» – жаңалықты есту немесе хабар алу.

7. Сөз

• Көп мағыналы сөз: «Сөз» – тілдік бірлік, сөйлеу. Сонымен қатар, «сөз» – ауызша айтылған ойдың мазмұны, яғни «сөз айту» деген мағынада.
• Омонимдік сөз тіркесі: «Сөз сөйлеу» – бір нәрсені айту, пікір білдіру; «Сөз салу» – біреуге сөз бастау, әңгіме бастау деген мағынада.

Бұл сөздер мен сөз тіркестері тілдегі омонимия мен көп мағыналылықтың кең тараған мысалдары болып табылады.