«Ассоциация»:
1) «Жайлау» деген сөзді естігенде ойыңа не келеді? Олардың атаула-
рын пайдаланып, диаграмма құра.
2) Kұрған диаграммаң бойынша «Жайлауда» деген тақырыпта сурет
сал. Ойыңды ауызша баянда.​

1. «Жайлау» деген сөзді естігенде ойыңа не келеді?

«Жайлау» сөзі қазақтың дәстүрлі мәдениетінде, шаруашылығында өте маңызды орын алады. Бұл сөзді естігенде менің ойыма бірінші болып табиғат, кең жазық дала, таулы жерлер, көкорай шалғындар, жайылымда жүрген малдар, ауыл өмірі, сондай-ақ қазақ халқының көшпелі өмір салты мен салт-дәстүрлері келеді. Жайлау — қазақтың жазғы қонысы, ауылдың шалғайдағы жерінде малдың жайылып жүретін орны.

Егер осы туралы ойланатын болсақ, «жайлау» сөзінің ассоциативтік тізбегі төмендегідей болуы мүмкін:

• Табиғат — кең дала, көк майса, таулар
• Жер — жайылым, көк шалғын, өзендер
• Мал — қой, сиыр, жылқы
• Ауыл өмірі — шөп шауып, мал бағып, киіз үй тігу
• Қазақ мәдениеті — көшпелі өмір, дәстүрлер, ақындар мен жыршы-әншілердің өнері
• Қоғамдық байланыстар — адамдар арасындағы туыстық және көршілік қарым-қатынастар

Диаграмма құру үшін, осы сөздер мен ұғымдарды өзара байланыстырып көрсететін диаграмманы құруға болады. Мысалы, диаграммада «Жайлау» орталық ұғым болып, оның айналасында «Табиғат», «Мал», «Ауыл өмірі», «Қазақ мәдениеті» және басқа да қосалқы ұғымдар орналасқан.

2. Диаграммаға сәйкес «Жайлауда» деген тақырыпта сурет салу және ойды баяндау

Диаграмманы құрастырып, ол бойынша сурет салуға келетін болсақ, мен «Жайлау» сөзінің мағынасына сәйкес кең табиғатты, даланы бейнелеуді ұсынар едім.

• Суретте кең дала мен көк майса шалғынды көрсетуге болады. Даланың ішінде жайылып жүрген малдар — жылқылар, сиырлар, қойлар — олар жайлау өмірінің бір бөлшегі.
• Фонға көк аспан, таулар мен ормандарды қосуға болады.
• Үй ретінде қазақтың киіз үйін бейнелеп, оған адамдарды, ата-аналарды, балаларды жайлауда жүрген қалыпта суреттеуге болады.
• Жайлау — бұл жай ғана ауыл емес, бұл тыныштық, табандылық, табиғатпен үйлесім табу орнын білдіреді. Сондықтан адамдардың бір-біріне қол ұшын беріп, бір-бірімен қарым-қатынас жасауы өте маңызды. Мүмкін, суретте көрші ауылдар арасындағы байланыс пен туыстық қарым-қатынасты да көрсетуге болады.

Ойды ауызша баяндау: Жайлау — қазақ халқының көне дәстүрлері мен көшпелі мәдениетінің ажырамас бөлігі. Бұл жерде тек мал бағу ғана емес, адамдардың табиғатпен бірге тыныстауы, кең далада тыныштық табуы, бір-бірімен көршілік қатынаста болуы маңызды. Жайлаудағы өмір — оның өзінің ерекшелігімен, қазақтың ұлт болмысы мен табиғатқа деген сүйіспеншілігін білдіретін орын. Жайлауда жүріп, адам табиғатпен үйлесім тауып, оның әрбір элементімен байланыс орнатады.