Сюжэт і кампазіцыя (лінейная, кольцавая, мантажная, калажная, парадаксальная) у камедыі Кандрата Крапівы "Хто смяецца апошнім".

"Хто смяецца апошнім" — гэта адзін з самых вядомых апавяданняў Кандрата Крапівы, які падняты на розныя тэматычныя і літаратурныя ўзроўні. Давайце разгледзім сюжэт і кампазіцыю гэтага твора падрабязней.

Сюжэт

Сюжэт апавядання закручваецца вакол маладых людзей, якія з’яўляюцца прадстаўнікамі розных сацыяльных груп. Галоўны герой — маладзёжны камісар (ці, можна сказаць, афіцыйны прадстаўнік савецкай улады), які імкнецца да навядзення парадку ў сваім асяроддзі. Ён сутыкаецца з праблемамі дыскрымінацыі, несправядлівасці і недахопу рэсурсаў, а таксама з неабходнасцю ўмешвацца ў цяжкія сітуацыі з жорсткімі вынікамі. І ўсе гэтыя цяжкасці ўзнікаюць на фоне палітычнага кантэксту, дзе сітуацыя ў краіне пастаянна змяняецца.

Гэтая гісторыя пераплятаецца з персанажамі, якія апісваюцца не толькі з пункту гледжання іх паводзін, але і ўнутраных перажыванняў. Аўтар дае вялікую ўвагу не толькі самім падзеям, але і тым, як гэтыя падзеі ўспрымаюцца героем, як ён разумее свае дзеянні і як яго ўчынкі могуць уплываць на яго жыццё.

Кампазіцыя

Кампазіцыя твора Кандрата Крапівы "Хто смяецца апошнім" мае наступныя асаблівасці:

1. Лінейная кампазіцыя — тут мы маем паслядоўнае развіценне падзей, дзе кожны новы крок у гісторыі логічна вынікае з папярэдняга. Твор не ўтрымлівае складаных часавых перапынкаў ці адступленняў ад асноўнага сюжэта.

2. Канцавая кампазіцыя — канец твора падсумоўвае ўсе праблемы, якія былі разгледжаны на працягу апавядання. Ён дае адказ на тое, хто ж, у рэшце рэшт, смяецца апошнім, што ўказвае на перамогу ці паразу галоўнага героя ці ягоных супраціўнікаў.

3. Мантажная і калажная кампазіцыі — элементы мантажу і калажу прысутнічаюць у тым сэнсе, што твораў некалькі пластоў рэальнасці, якія аўтар спалучае ў адзіную карціну. Крапіва ўводзіць у тэкст розныя элементы грамадскага і асабістага жыцця герояў, часам пераходзячы ад аднаго сюжэта да іншага. Гэта дае эфект шматвектарнасці і паказвае шматзначнасць жыцця.

4. Парадаксальная кампазіцыя — у тэксце прысутнічаюць супярэчнасці і парадаксальныя сітуацыі, калі на першы погляд простыя падзеі аказваюцца больш складанымі і многазначнымі. Герой можа быць упэўнены ў правільнасці сваіх дзеянняў, але рэальнасць аказваецца іншая.

Вывады

Такім чынам, "Хто смяецца апошнім" мае складаную, шматузроўневую кампазіцыю, якая дазваляе аўтару стварыць моцны драматычны эфект. Героі не толькі сутыкаюцца з жыццёвымі цяжкасцямі, але і з уласнымі перакананнямі, якія часам аказваюцца намаганнямі, не заўсёды адпавядаючымі рэальнаму стану спраў.