Складаназалежныя сказы з даданай дапаўняльнай часткай

Складаназалежныя сказы з даданай дапаўняльнай часткай — гэта сказы, якія ўключаюць галоўную частку (прадказальную) і залежную частку, якая дае дадатковую інфармацыю, раскрываючы або ўдакладняючы нейкія абставіны дзеяння. Даданая частка ў такіх сказах звычайна выконвае ролю абставіннага дадатку або апісвае ўмовы, пры якіх адбываецца дзеянне.

Напрыклад:

1. Я пайшоў у краму, бо мне трэба было купіць хлеб.

   • Галоўная частка: "Я пайшоў у краму".
   • Дадатковая частка: "бо мне трэба было купіць хлеб". Гэтая частка тлумачыць прычыну дзеяння.

2. Мы селі ў аўтобус, каб даехаць да горадка.

   • Галоўная частка: "Мы селі ў аўтобус".
   • Дадатковая частка: "каб даехаць да горадка". Тут дапаўняльная частка абазначае мэту дзеяння.

3. Я буду працаваць увесь дзень, таму што трэба зрабіць праект.

   • Галоўная частка: "Я буду працаваць увесь дзень".
   • Дадатковая частка: "таму што трэба зрабіць праект". Гэтая частка паказвае прычыну, чаму герою трэба працаваць увесь дзень.

Звычайна ў такіх сказах залежная частка злучаецца з галоўнай часткай праз спецыяльныя злучнікі: "бо", "калі", "калі б", "таму што", "каб", "як", "што" і г.д. У залежнасці ад кантэксту, гэтыя часткі могуць выконваць ролю дадатковай інфармацыі пра ўмовы, мэту, час, месца, прычыну або вынік дзеяння.

У беларускай мове таксама існуюць складаназалежныя сказы з іншымі відамі дапаўняльных частак, якія могуць мець асаблівасці ў залежнасці ад функцыі гэтых частак.