1-тапсырма. Демографиялык өзгерістердің себеп-салдарын анықтап, кестені толтырындар. Демографиялык өзгерiстердiн себептері Демографиялык өзгерістердін салдары Қорытынды (өз пікірінді бiлдiр)​

Демографиялық өзгерістердің себеп-салдарын анықтау және кестені толтыру

Демографиялық өзгерістердің себептері:

1. Экономикалық факторлар:

   • Жұмыссыздық деңгейінің өзгеруі. Қоғамда жұмыссыздықтың артуы немесе кемуі халықтың көшіп-қонуына әсер етеді. Мысалы, жұмыс орындары бар аймақтарға халық ағыны артады, ал жұмыссыздық жоғары аймақтардан халықтың кетуі байқалады.
   • Экономикалық дағдарыстар немесе тұрақты экономикалық өсу. Дағдарыстар халықтың табыс деңгейін төмендетіп, олардың өмір сүру жағдайларын нашарлатады, бұл эмиграцияға әкелуі мүмкін. Керісінше, тұрақты экономикалық өсім миграцияны тартады.

2. Әлеуметтік факторлар:

   • Денсаулық сақтау деңгейі және білім беру сапасы. Денсаулық сақтау жүйесінің жоғары сапасы, аурухана мен клиникалардың көп болуы халықтың өмір сүру ұзақтығын арттырады. Білім беру жүйесі де халықтың жалпы дамуына, жұмысқа орналасу мүмкіндіктеріне әсер етеді.
   • Қала және ауыл аймақтарындағы өмір сүру сапасы. Қалада жұмыс орындарының көбірек болуы, білім беру және денсаулық сақтау қызметтерінің жақсы дамуы ауыл тұрғындарының қалаға көшіп келуіне себеп болады.

3. Табиғи факторлар:

   • Табиғи апаттар мен климаттық өзгерістер. Климаттың өзгеруі, су тасқындары, құрғақшылық, жер сілкіністері сияқты табиғи апаттар адамдардың өмір сүруіне кері әсер етіп, олардың басқа аймақтарға қоныс аударуына себеп болуы мүмкін.
   • Экологиялық жағдай. Ауаның, судың ластануы, өндіріс қалдықтары сияқты экологиялық факторлар халықтың денсаулығына зиян келтіреді, сондықтан адамдар экологиялық таза аймақтарға көшуді қалайды.

4. Саяси факторлар:

   • Елдегі саяси тұрақтылық немесе тұрақсыздық. Қақтығыстар, ішкі соғыстар немесе саяси қудалау халықтың бір аймақтан басқа аймаққа көшуіне себеп болуы мүмкін. Тұрақты саяси жағдай керісінше халықтың қалыптасып, ұзақ мерзімді жоспарлар құруына мүмкіндік береді.
   • Үкіметтің көші-қон саясаты. Жеңілдетілген виза режимдері немесе көші-қонды реттеу шаралары халықтың қозғалысын реттеп отырады.

Демографиялық өзгерістердің салдары:

1. Әлеуметтік салдары:

   • Урбанизация деңгейінің артуы. Қалаға қоныс аударған халық санының өсуі қалалардағы инфрақұрылымға жүктеме салады. Бұл тұрғын үй тапшылығын, көлік жүйесіне жүктемені, мектептер мен ауруханаларда кезекке тұруды арттырады.
   • Еңбек ресурстарының құрылымындағы өзгерістер. Жас адамдардың жұмыс іздеп басқа аймақтарға немесе елдерге көшуі ауылдық аймақтардағы еңбек күшінің азаюына әкеледі, ал жұмысшы күші бар аймақтарда бәсекелестік артады.

2. Экономикалық салдары:

   • Жаңа жұмыс орындарының пайда болуы және экономикалық даму. Көп халық көшіп келген аймақтарда құрылыс, сауда, қызмет көрсету салалары дамиды. Бұл жаңа жұмыс орындарын тудырады және аймақтың экономикалық дамуына ықпал етеді.
   • Зейнетақы жүйесіне жүктеме артады. Егер халықтың қарт адамдар саны артып, жұмыс істейтін халық саны азайса, бұл зейнетақы жүйесіне жүктеме түсіреді. Бұл жағдайда мемлекет қосымша қаржылық қолдау шараларын енгізуі қажет болуы мүмкін.

3. Мәдени және тілдік салдары:

   • Халықтың араласуы және мәдени алмасу. Түрлі ұлттар мен ұлыстардың араласуы мәдени алмасуға, тілдік ерекшеліктердің өзгеруіне, ұлттық тағамдар мен дәстүрлердің таралуына ықпал етеді.
   • Ұлттық сәйкестіктің өзгеруі. Иммигранттардың санының артуы ұлттық құндылықтарға әсер етіп, қоғамның ұлттық бірегейлігіне өзгерістер енгізуі мүмкін.

Қорытынды (өз пікірім):

Демографиялық өзгерістердің қоғамға тигізетін әсері жан-жақты әрі күрделі. Жоғарыда аталған себептер мен салдарлар тек халық санының артуы немесе кемуімен ғана шектелмейді, олар елдің экономикалық дамуына, әлеуметтік тұрақтылығына және жалпы мәдениетіне де әсер етеді. Демографиялық өзгерістерді дұрыс басқару үшін мемлекеттерге көші-қон саясаттарын, экономикалық дамуды ынталандыру шараларын, әлеуметтік қолдауды, білім беру мен денсаулық сақтау жүйесін жетілдіру маңызды. Бұл өзгерістерге саналы түрде дайын болу елдің тұрақтылығы мен дамуына оң ықпал етеді деп ойлаймын.