"Батырлық туа бітеме?Әлде жүре бітеме?"тақырыбына эссе жазып беріңіздерші

"Батырлық туа бітеме? Әлде жүре бітеме?" тақырыбындағы эссе

Батырлық деген не? Ол адамның жаратылысына тән қасиет пе, әлде өмірлік тәжірибеден жинақталған мінез бе? Бұл сұрақ көптеген ғалымдарды, философтарды, қоғам қайраткерлерін ойландырған. Жауап беру оңай емес, себебі батырлықтың табиғаты әртүрлі жағдайларға байланысты өзгере алады. Батырлық – адамның өзінен жоғары құндылықтарға, қоғамның немесе жақындарының игілігі үшін өзін құрбандыққа шалу қасиеті. Бұл эсседе батырлықтың туа біткен қасиет пе немесе жүре келе қалыптасатын ерекшелік пе деген мәселеге тоқталып өтеміз.

1. Батырлықтың туа біткен ерекшелігі

Кейбір адамдар батырлық туа бітеді деп сенеді. Бұндай көзқарас генетика мен биологияға негізделген: адам белгілі бір қасиеттерді ата-анасынан мұра ретінде ала алады. Мысалы, батылдық, төзімділік, шыдамдылық сияқты қасиеттер адамның генетикалық қорына байланысты болуы мүмкін. Ғылыми тұрғыдан алғанда, адамдағы кейбір мінездер мен қасиеттер шын мәнінде генетика арқылы беріледі. Кейбір адамдар кішкентайынан батыл, тәуекелшіл, қорқынышсыз болып өседі. Бұндай адамдар қиындықтарға тайсалмай қарсы тұрып, әрдайым өзгенің алдында өздерін батыл етіп көрсетеді.

Сонымен қатар, туа бітті батырлықтың мысалы ретінде көптеген тарихи тұлғаларды келтіруге болады. Мысалы, қазақтың батырлары – Бөгенбай, Қабанбай, Наурызбай сынды тұлғалар жас кезінен батырлығымен танылып, елдің тәуелсіздігі мен тыныштығы үшін күрескен. Олардың бойындағы батылдық пен ерлік ұлтымыздың қанына сіңген туа бітті қасиеттер деп айтуға болады.

2. Батырлықтың жүре бітуі

Дегенмен, батырлық адамның өмірлік тәжірибесіне, көрген-түйгеніне байланысты жүре пайда болатын қасиет деп санайтындар да бар. Бұл көзқарас бойынша, әр адам өмірінде белгілі бір жағдайларға тап болған кезде ғана батыр бола алады. Мысалы, тыныштықта өмір сүрген адам қиын-қыстау кезеңдерде өз бойынан батылдықты табуы мүмкін.

Батырлықтың жүре қалыптасатындығына мысал ретінде заманауи кейіпкерлерді, күнделікті өмірдегі ерліктерді келтіруге болады. Адамдар соғыстарда, табиғи апаттарда немесе қауіпті жағдайда өздеріне батылдық танытып, өзгелерге көмек қолын созады. Бұндай жағдайлар адамдарды батыл болуға мәжбүр етеді және олардың бойындағы жасырын қасиеттер ашылады. Әрбір адам қорқыныш пен күмәнді жеңіп, қоғам үшін маңызды әрекет жасау арқылы батырлықты көрсетеді.

3. Батырлық – туа біткен және жүре біткен қасиет ретінде

Шын мәнінде, батырлықты тек туа біткен немесе тек жүре біткен қасиет ретінде ғана сипаттау дұрыс емес. Батырлық – адамның бойындағы туа біткен мінез-құлық пен өмірлік тәжірибенің үйлесімі десек, қателеспейміз. Кейбір адамдардың генетикалық бейімділігі болуы мүмкін, алайда шынайы батыр болу үшін оларды өмірлік жағдайлар тәрбиелеп, шыңдайды. Мысалы, бала кезінен батырлыққа бейімділік танытқан адам өмірлік сынақтарға төтеп бере отырып, осы қасиетін одан әрі дамыта алады.

Қазақ халқының мақал-мәтелдерінде де батырлықтың жүре пайда болатындығы туралы айтылған. "Батыр туса ел ырысы, жаңбыр жауса жер ырысы" деген мақал адамдардың ерлікке деген ұмтылысын бейнелейді. Сонымен қатар, "Батырлық білектен емес, жүректен" деген даналық сөздер де батырлықтың адамның жан дүниесінде жатқанын көрсетеді.

Қорытынды

Қорытындылай келе, батырлық – тек туа біткен қасиет емес, ол адамның тәрбиесі, өмірлік тәжірибесі мен орта әсерінен қалыптасатын күрделі ұғым. Әрбір адам батыр болу қасиетіне ие, тек ол қасиетті ашу үшін белгілі бір жағдайлар қажет. Адамзат тарихында батырлықтың сан қилы мысалдары кездеседі: біреулер өмірдің сын сағаттарында өз бойындағы батырлықты көрсетеді, ал біреулер ерлікке кішкентай қадамдар арқылы жетеді. Осылайша, батырлық – әрі туа біткен, әрі жүре біткен құндылық деп айтуға болады. Батырлық адамның жан дүниесінде, жүрегінде жатыр, сондықтан да әрбіріміз өз өмірімізде батыр болуға қабілеттіміз.