Қазақ тілінін 9 сөз табы.

Қазақ тіліндегі 9 сөз табы – бұл қазақ тілінің грамматикалық құрылымында қолданылатын негізгі лексика-грамматикалық топтар. Әрбір сөз табы өзіне тән грамматикалық ерекшеліктері мен мағынасы бойынша ажыратылады. Төменде қазақ тіліндегі 9 сөз табына толық сипаттама берілген:

1. Зат есім

Зат есім – заттың, құбылыстың, ұғымның атауын білдіретін сөздер. Олар кім? не? сұрақтарына жауап береді. Зат есімдер жалпы есім және жалқы есім болып бөлінеді. Мысалы: адам, кітап (жалпы есім), Алматы, Қаратау (жалқы есім).

2. Сын есім

Сын есім – заттың сипатын, сапасын, қасиетін, түсін, көлемін, түрін білдіретін сөздер. Олар қандай? қай? сұрақтарына жауап береді. Мысалы: әдемі, үлкен, көк, дәмді.

3. Сан есім

Сан есім – заттың санын, мөлшерін, ретін білдіретін сөздер. Олар қанша? неше? нешінші? сұрақтарына жауап береді. Сан есімдер дара және күрделі болып бөлінеді. Мысалы: бес, он бес (дара сан есім), жиырма бесінші (күрделі сан есім).

4. Есімдік

Есімдік – заттың атын, сынын, санын меңзеп көрсететін не солардың орнына қолданылатын сөздер. Олар кім? не? қандай? қанша? қай? сияқты сұрақтарға жауап береді. Есімдіктер жіктеу, сілтеу, сұрау, өздік, белгісіздік, болымсыздық және жалпылау болып бөлінеді. Мысалы: мен, ол, бұл, ешкім, бәрі.

5. Етістік

Етістік – қимылды, іс-әрекетті, жай-күйді білдіретін сөздер. Олар не істеді? не істеп жатыр? не істемек? сұрақтарына жауап береді. Етістіктер шаққа (өткен, осы, келер) және болымдылық-болымсыздық түрлеріне бөлінеді. Мысалы: оқыды, жүреді, жазып жатыр.

6. Үстеу

Үстеу – қимылдың, іс-әрекеттің сипатын, амалын, мезгілін, мекенін, себебін білдіретін сөздер. Олар қалай? қашан? қайда? сұрақтарына жауап береді. Мысалы: тез, кеше, жоғары, жақын.

7. Шылау

Шылау – өздігінен толық мағынасы болмай, басқа сөздерді байланыстырып, көмекші мағына беретін сөздер. Шылаулар жалғаулық, септеулік, демеулік болып бөлінеді. Мысалы: және, үшін, ғой.

8. Одағай

Одағай – адамның көңіл-күйін, сезімін білдіретін немесе жан-жануарларға шақыру, жекіру үшін қолданылатын сөздер. Мысалы: уа, ойпырмай, тәйт, әй.

9. Еліктеу сөздер

Еліктеу сөздер – табиғаттағы әртүрлі дыбыстарды, қимыл-қозғалыстарды еліктеу арқылы сипаттайтын сөздер. Олар көбінесе қимылдың сипатын толықтыру үшін қолданылады. Мысалы: тарс-тұрс, былдыр-былдыр.

Қазақ тілінің бай сөздік қоры осы 9 сөз табының негізінде қалыптасқан. Әр сөз табы сөйлемде белгілі бір синтаксистік қызмет атқарады және өзара тығыз байланысты.