Мұқағали мақатаевтың Аққулар ұйықтағанда поэмасына шығарма жоспарымен

Шығарма тақырыбы: Мұқағали Мақатаевтың «Аққулар ұйықтағанда» поэмасы

Кіріспе:

Мұқағали Мақатаев — қазақ поэзиясының жарық жұлдызы, өз шығармаларында адам болмысының нәзік тұстарын, өмірдің терең мағыналарын жырлаған ақын. Оның «Аққулар ұйықтағанда» поэмасы — тұтас бір дүниенің ақынның ішкі әлемі, оның терең ойлары мен сезімдерінің көрінісі. Бұл поэмада Мұқағали өзіндік ерекшелікпен адам мен табиғаттың үйлесімін, өмір мен өлімнің мәнін, адамның дүниеге деген көзқарасын терең ашқан.

Негізгі бөлім:

1. Поэманың тақырыбы мен идеясы

   «Аққулар ұйықтағанда» поэмасының негізгі тақырыбы — адам болмысының философиялық қырлары. Аққу — табиғаттағы сұлулық пен қайғының символы. Аққулар ұйықтау арқылы ақын адамның жанының тыныштық табатын сәтін бейнелейді. Өмір мен өлім арасындағы шекара, адам жүрегіндегі мұң мен шаттықтың алмасуы — осы поэманың негізгі идеялары болып табылады.

2. Поэманың құрылымы мен композициясы

   Поэма бірнеше бөлімнен тұрады. Әрбір бөлімде ақын өзінің ішкі сезімдерін, өмірдің мәні туралы терең ойларын білдіреді. Поэманың құрылымы еркін, бірақ белгілі бір ішкі байланыс бар. Мұнда табиғаттың әртүрлі көріністері, оның өзгеруі арқылы адамның ішкі әлемі суреттеледі.

3. Негізгі образдар мен символдар

   • Аққу — аққу тек табиғаттың әсем көрінісі емес, сонымен бірге адамның жан-дүниесінің бейнесі. Аққудың ұйықтауы — адамның жан дүниесінің тыныштыққа, тыныштықтың, өмірдің соңғы кезеңіне жетуін білдіреді.
   • Табиғат пен адам — табиғаттағы әрбір деталь, әрбір құбылыс адам өміріне, оның сезімдеріне, ойларына тікелей әсер етеді. Табиғатпен үндестік — ақынның философиялық көзқарасындағы маңызды аспект.

4. Поэмадағы негізгі ойлар мен философиялық мәселелер

   Мұқағали бұл поэмасында өмір мен өлімнің арақатынасына, адамның мәңгілік іздеулеріне, жан дүниесінің тыныштық іздеуіне көңіл бөледі. Өлімнен қорқу мен оған деген бейжайлықтың арасында жатқан философиялық сұрақтар поэмада айқын көрінеді. Ақын өлімді тек физикалық құбылыс ретінде емес, адам жанының тыныштық табуы, өмір мен өлім арасындағы нәзік шекара ретінде қабылдайды.

5. Поэманың эмоционалдық түсі және оның маңызы

   Поэмада ақынның эмоциялары терең, ішкі сезімдер айқын. Ақын оқырманды өмірдің мәні, табиғаттың сұлулығы мен оның қайғысы арқылы терең ойлануға шақырады. Аққулар ұйықтағанда — бұл өмірдің тыныштық сәті, өлімнің тыныштығы, сондықтан ақын оған қарап өз өмірін қайта бағалауға тырысады. Поэманың мазмұны тек жеке адамның дүниетанымын ғана емес, жалпы адамзаттық мәселелерді де қозғайды.

Қорытынды:

Мұқағали Мақатаевтың «Аққулар ұйықтағанда» поэмасы терең философиялық және психологиялық мазмұнға ие шығарма. Ақын адам мен табиғат арасындағы мәңгілік байланыс, өмір мен өлімнің ұштастырушы күшін зерттей отырып, оқырманды әлемнің мәнін түсінуге шақырады. Аққулар, табиғат, өмір — барлығы ақынның ішкі дүниесін бейнелейтін символдар болып табылады. Поэма тек қазақ поэзиясының қазынасы ғана емес, жалпы әлемдік әдебиеттегі маңызды туындылардың бірі болып қала береді.