Қазақтың тұрмыстық бұйымдары

Қазақтың тұрмыстық бұйымдары – бұл халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан мәдениетінің маңызды бөлігі. Олар тек қолдануға ыңғайлы құралдар ғана емес, сонымен қатар халықтың өмір сүру салтын, әдет-ғұрыптарын және дүниетанымын білдіретін заттар болып табылады. Қазақтың тұрмыстық бұйымдары түрлі мақсаттарға арналған, әрі әрқайсысының өз орны мен мәні бар. Міне, солардың бірнешеуі:

1. Киіз үй – қазақ халқының ең негізгі тұрмыстық бұйымдарының бірі. Киіз үй – көшпелі өмір салтына ыңғайлы, оңай құралып-жиналатын, жеңіл әрі жылуды сақтайтын үй түрі. Киіз үйдің құрылымы мен сәні қазақтың бай мәдениетін көрсетеді.

2. Қазан – тамақ пісіруге арналған ең қажетті құралдардың бірі. Қазанның түрлері мен көлемі әртүрлі болуы мүмкін, бірақ ол қазақ халқының дастарқанының ажырамас бөлігі. Қазан, әсіресе, үлкен тойлар мен мерекелерде қолданылған.

3. Астау – үлкен табақ, әдетте нан, ет немесе басқа да тағамдарды қою үшін қолданылатын ыдыс. Астаудың қазақ халқының тұрмысында ерекше мәні бар, себебі ол дастарқанға ас қою кезінде қонақтарды қадірлеудің белгісі ретінде де пайдаланылады.

4. Шелек, саба, кесе, тостаған – қазақтың күнделікті тұрмысында жиі кездесетін бұйымдар. Олар тек тұрмыстық қажеттілікті ғана емес, сондай-ақ, қазақтың қонақжайлылығын, дастарқанының кеңдігін көрсетеді.

5. Түскиіз – сәндік тұрмыстық бұйымдардың бірі. Бұл – кілемдер мен кішігірім кілемше түрлерінің атауы. Түскиіздер қазақ халқының қолөнерінде маңызды орын алады, олар үйдің қабырғаларын безендіру үшін қолданылған.

6. Киіз – қазақ халқының тұрмысында көп қолданылатын бұйым. Киізден түрлі заттар жасалады: текемет, ою-өрнекпен безендірілген кілемдер, киіз үйлер, киіз аяқ киімдер және басқа да тұрмыстық заттар. Киіз табиғи материал болғандықтан, жылу сақтауға, қоршаған ортаны тыныштандыруға өте тиімді.

7. Сүйретпе – ертеректе қазақ әйелдері ауылда немесе далалық жерлерде малды бағуға, ауыл шаруашылығы жұмыстарын жүргізуге қажетті заттарды сүйретіп апаратын құрал болған.

Қазақ тұрмысы мен қолөнері бұл заттар арқылы қазақ халқының ұлттық ерекшеліктерін, өнерін, әлеуметтік құрылымын және табиғатқа деген сүйіспеншілігін көрсетеді. Тұрмыстық бұйымдар олардың тек күнделікті қажеттіліктерін ғана қанағаттандырып қоймай, сондай-ақ халқымыздың мәдениетін, дүниетанымын, ұлттық символдарын сақтауға қызмет етеді.