НУЖНО СДЕЛАТЬ СИНТАКСИЧЕСКИЙ РАЗБОР Жаздың жалтыр таңында тоғайға барсаң, шөп арасында сансыз меруерт көресің, сол меруерттер күннің көзіне жылт-жылт етіп, біресе қызыл, біресе сары, біресе көк болып құлпырады. Құлпырып тұрған немене деп жақындап қарасаң, үшкіл жапырақтар үстінде жылтылдап тұрған шық тамшылары боп шығады.
Сол жапырақтардың астары бейне бір түкті барқыт. Бетінде тамшылар домаласа да жапыраққа су жұқпайды. Жапырақты аңғырттана жұлып алсаң, жылтылдақ тамшылар моншақтай домалап, сабағының құлап түсіп кеткенін көрмей қаласың. Сондай бір топ жапырақты ақырын үзіп алып, аузыңа ептеп апарып, шықтарын сорып қойсаң, қай сусыннан болса да тәтті болушы еді!​

Этот текст является примером живописного и поэтического описания природы. Для синтаксического разбора можно выделить несколько важных моментов.

1. Первое предложение:
   Жаздың жалтыр таңында тоғайға барсаң, шөп арасында сансыз меруерт көресің, сол меруерттер күннің көзіне жылт-жылт етіп, біресе қызыл, біресе сары, біресе көк болып құлпырады.

   • Главная часть: «тоғайға барсаң» — здесь глагол «барсаң» в условном наклонении с союзом «есе» (если) задает условие, а также является основной частью предложения.
   • Дополнение: «шөп арасында сансыз меруерт көресің» — вторая часть этого предложения описывает действие, которое происходит при выполнении условия.
   • Придаточное предложение: «сол меруерттер күннің көзіне жылт-жылт етіп, біресе қызыл, біресе сары, біресе көк болып құлпырады» — это уточнение, как именно меруерт выглядит при солнечном свете.

2. Второе предложение:
   Құлпырып тұрған немене деп жақындап қарасаң, үшкіл жапырақтар үстінде жылтылдап тұрған шық тамшылары боп шығады.

   • Главная часть: «жақындап қарасаң» — глагол в условном наклонении с союзом «есе» (если), указывающий на условие.
   • Дополнение: «үшкіл жапырақтар үстінде жылтылдап тұрған шық тамшылары боп шығады» — что происходит, если подойти поближе.

3. Третье предложение:
   Сол жапырақтардың астары бейне бір түкті барқыт.

   • Главная часть: «Сол жапырақтардың астары бейне бір түкті барқыт» — утверждение о внешнем виде листьев.

4. Четвертое предложение:
   Бетінде тамшылар домаласа да жапыраққа су жұқпайды.

   • Главная часть: «жапыраққа су жұқпайды» — основное утверждение.
   • Придаточное предложение: «Бетінде тамшылар домаласа да» — выражение уступки, показывающее, что несмотря на движение капель, лист остается сухим.

5. Пятое предложение:
   Жапырақты аңғырттана жұлып алсаң, жылтылдақ тамшылар моншақтай домалап, сабағының құлап түсіп кеткенін көрмей қаласың.

   • Главная часть: «жылтылдақ тамшылар моншақтай домалап, сабағының құлап түсіп кеткенін көрмей қаласың» — основное действие, которое происходит.
   • Придаточное предложение: «Жапырақты аңғырттана жұлып алсаң» — это условие, при котором происходит описанное действие.

6. Шестое предложение:
   Сондай бір топ жапырақты ақырын үзіп алып, аузыңа ептеп апарып, шықтарын сорып қойсаң, қай сусыннан болса да тәтті болушы еді!

   • Главная часть: «қай сусыннан болса да тәтті болушы еді» — гипотетическое утверждение, что капли на листьях могут быть сладкими, как любой напиток.
   • Придаточные предложения: «Сондай бір топ жапырақты ақырын үзіп алып, аузыңа ептеп апарып, шықтарын сорып қойсаң» — все части, показывающие действия, которые нужно выполнить, чтобы испытать ощущение сладости.

Таким образом, структура предложения включает в себя различные типы предложений: условные, пояснительные и уточняющие.